2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun beşinci kısmında “Sürücü Belgeleri ve Sürücüler” düzenlenmiştir. Kanunun 36. maddesinde;
“Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Araçlar, Yönetmelikte sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir.
Buna göre;
a) Sürücü belgesi olmayanların,
b) Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,
c) Sürücü belgesi iptal edilenlerin, araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, bu kişilere 1.407 Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.” denilmekte olup bu madde ile motorlu araçların; Yönetmelikte sınırları belirtilen sürücü belgelerine sahip olmayan, çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunmayan veya geçerli uluslararası sürücü belgesine sahip olmayan kişilerce sürülmesinin ve sürülmesine izin verilmesinin yasak olduğu belirtilmiştir.
İşbu maddeye aykırı olarak 3. fıkrada belirtilen kişilerin trafikte araç kullanmaları halinde bu kişilere idari para cezası uygulanacağı yazılmıştır. Aynı fıkrada, sürücü belgesiz kişilerin aracını kullanmasına izin veren araç sahiplerinin de motorlu araç ile trafiğe çıkmaları yasak olan kişilere uygulanan idari para cezasının uygulanacağına yer verilmiştir.
2021 yılı itibariyle KTK 36/3-B maddesi gereği uygulanmakta olan idari para cezası tutarı 2698,00 TL’dir.
Karayolları Trafik Kanunu’nda yer alan bu düzenleme gereği, trafik ekiplerince yapılan kontrollerde, geçerli bir ehliyete sahip olmaksızın motorlu araç kullandığı tespit edilen kişilere trafik idari para cezası uygulanmaktadır. Sürücü dışında, uygulamada sürücünün kullandığı araç sahibine de aynı miktarda idari para cezası uygulanmaktadır. Yapılan bu uygulama şu sıkıntıları beraberinde getirmektedir: Araç sahiplerinin, özellikle de ticari işletme niteliğinde olup taşıma görevi gören tahditli plakalı araca sahip olan maliklerin, araçlarını teslim ettikleri şoförlerinin geçerli bir ehliyeti olup olmadığını her aşamada kontrol etmeleri, sürücünün ehliyetine geçici olarak veyahut tedbiren el konulmuş ise bunu bilmeleri mümkün değildir. Bu husus göz önünde bulundurulmadan, kötü niyetli olmayan ve “aracının ehliyetsiz olarak kullanılmasına izin vermesi” söz konusu olmayan araç sahiplerinin trafik idari para cezası yaptırımı ile karşı karşıya kalması hakkaniyet ve ölçülülük ilkesine aykırıdır.
Bu duruma ilişkin olarak 08/01/2021 tarihinde KTK 36/3-B maddesine istinaden müvekkilimiz aleyhine trafik idari para cezası tanzim olunmuştur. Tutanağın açıklamasında “motorlu aracın sürücü belgesi olmayan kişi tarafından sürülmesine izin vermek” yazılmış olup işbu trafik idari para cezasına karşı yetkili olan Nazilli Sulh Ceza Hâkimliğine itirazda bulunulmuştur. Araç sahibi müvekkil, aracını sevk ve idare eden şoförün ehliyetine geçici olarak veya tedbiren el konulduğunu bilmemekle birlikte bu hususu bilebilecek durumda da değildir. Yapılan bu itirazlarımıza istinaden; itiraz konusu idari para cezasının 5326 sayılı yasasının 28/8-b bendi uyarınca hukuka aykırı olması nedeniyle kaldırılmasına karar verilmiştir. Cezaların şahsiliği ilkesi gereği ve ayrıca kanun maddesinde belirtilen “izin vermek” iradesinin gerçekleştiğine ilişkin her türlü şüpheden uzak delil bulunmadığından, Nazilli Sulh Ceza Hâkimliği’nin vermiş olduğu idari para cezasının kaldırılmasına ilişkin kesin karar yerindedir.
Adınıza kesilen trafik idari para cezalarının yersiz olduğunu düşünüyor iseniz, tutanağın tarafınıza tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde sulh ceza hâkimliğine, trafik idari para cezasının verildiği işlem kapsamında yine şahsınız ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde (trafikten men veya sürücü belgesinin geri alınması gibi) idare mahkemelerine başvuruda bulunabilirsiniz. Tutanağa karşı, tarafınıza tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde başvuruda bulunulmaz ise karar kesinleşecektir. Trafik idari para cezasında belirtilen tutarın, tutanağın tarafınıza tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi halinde ¼’ü oranında indirim yapılmaktadır. Cezanın ödenmesi, itiraz hakkını ortadan kaldırmamakta olup, cezanın yersiz olduğunu düşünüyor iseniz ihtirazi kayıtla ödeme yapabilirsiniz. Tüm bu işlemleri gerçekleştirirken konusunda uzman bir hukukçudan yardım almanız faydalı olacaktır.
GÖLLER HUKUK BÜROSU